Tükürük bezi tümörleri nadir oldukları için tanıda gecikmeler yaşanabiliyor. 40’a yakın çeşidi olan bu tümörlerin erken teşhisinin önemine dikkat çeken Kulak Burun Boğaz Uzmanı Prof. Dr. Güven Güvenç, bu konuda bilinmesi gerekenleri şöyle anlattı:
Güven Güvenç
Boyunda şişliklere de yol açabilir
Tükürük bezi tümörleri nadir oldukları için gözden kaçabilmekte ve tedavide gecikmeler yaşanabilmektedir. Vücudumuzda parotis olarak adlandırılan kulak önü tükürük bezi, çene altı tükürük bezi ve dil altı tükürük bezi olarak adlandırılan ana tükürük bezlerimiz ve ağız boşluğundan gırtlağa kadar yüzlerce minör tükürük bezimiz vardır. Tükürük bezi tümörleri en sık parotisten, daha az oranda da çene altı tükürük bezi ve diğer tükürük bezlerinden kaynaklanır. Parotisteki tümörlerin yüzde seksen kadarı iyi huyludur. Kulak önünde genellikle ağrısız ve giderek büyüyen bir şişlik olarak ortaya çıkar. Habis tümörlerde ise söz konusu şişliğe tümörün lenflere yayılmasından kaynaklı boyundaki şişlikler de eşlik edebilir.
Sebepleri nelerdir?
Tükürük bezi tümörlerinin oluşumunda radyasyona maruz kalma, genetik yatkınlık ve sigara kullanımı gibi faktörler rol oynar. Ancak çok çeşitliliği olan bu tümörlerin ortaya çıkmasında altta yatan sebep her zaman tespit edilememektedir.
Teşhisi kolay mıdır?
Muayene, ultrason ve MR gibi görüntüleme teknikleri yapıldıktan sonra ince iğne aspirasyon biyopsisi uygulanarak ön tanı konur. 40’a yakın çeşidi olan tükürük bezi tümörlerinde ince iğne aspirasyon biyopsisinin bazen yanıltıcı olabileceği ve kesin teşhisin ameliyatla çıkarılan parçanın incelenmesiyle konulabileceği akılda tutulmalıdır.
Kansere dönüşür mü?
Tükürük bezlerinin en sık rastlanan iyi huylu tümörü olan ‘pleomorfik adenom’ ameliyatla çıkarılmadığı takdirde yıllar geçtikçe kansere dönüşme potansiyeline sahiptir. Bu sebeple erken tanı önemlidir. Tedavide iyi huylu tümörlerde cerrahi yeterli iken, kötü huylu olanlarda ışın tedavisi ve kemoterapi de kullanılabilmektedir.
Korkulan komplikasyon: Yüz felci
Parotisin içinden yüz siniri geçmektedir. Çene altı tükürük bezi ise dudak kenarına giden yüz siniri ile yakın komşuluk ilişkisi içindedir. Bu da yüz felci olasılığı nedeniyle bu tümörlerin cerrahisini sıkıntılı hale getirmektedir.
Cerrahide deneyim önemli
Tükürük bezi tümörü olan hastalar zaman zaman özellikle yüz felci olma korkusu nedeniyle ameliyata mesafeli olabilmekte, bu da tümörlerinin ilerlemesine yol açabilir. Ameliyatta yüz sinirini koruyucu yöntemler uygulanır. Ancak başarıdaki en önemli faktör cerrahın anatomi bilgisi ve deneyimidir. Unutulmamalıdır ki özellikle iyi huylu tümörlerin cerrahisinde deneyimli ellerde kalıcı yüz felci riski oldukça düşüktür.
