Gabriel García Marquez’in Yüzyıllık Yalnızlık romanı neden sıkıntı okunuyor

17 Nisan 2014’te ortamızda ayrılan Kolombiyalı müellif Márquez’in Yüzyıllık Yalnızlık kitabı en çok okunan yapıtların başında geliyor. Roman  çağaş dünya edebiyatının önde gelen yapıtı olmasına karşın anlaşılması en güç kitaplarından birini teşkil ediyor.

Soyu tükenme tehlikesiyle karşı karşıya kalan Buendai ailesinin dokunaklı sonunu anlatan Yüzyıllık Yalnızlık, okunması güç olmasına karşın yeniden de en çok okunan ve bilinen kitap olması yapıtın kıymetinden bir şey kaybettirmiyor.

1982 yılında kendisine Nobel Edebiyat Mükafatını kazandıran bu eser neredeyse bütün dünya lisanlarına çevrildi. Muharririn 1967 yılında kaleme aldığı roman okuyanlar üzerinde tesirini hissettirmiştir

Márquez, romanı iki yıl üzere kısa bir müddette yazdı. Yüzyıllık Yalnızlık, müellifin çocukluğundan derin izler taşımaktadır. 461 sayfadan oluşan kitap herkes tarafından büyük beğeniyle okundu lakin tam olarak anlaşılamadı.

Yazar, kitabın ortaya çıkışını şöyle anlatıyor;

“Beni etkileyen olayların tesirinde kaldım”

“Yüzyıllık Yalnızlık’ı yazmaya karar verdiğimde çocukluğumda beni etkilemiş her şeyi edebiyat aracılığıyla bir sistem bulmak istiyordum.

Çok kasvetli büyük bir meskende toprak yiyen bir kız kardeş, geleceği hisseden bir Büyükanne ve memnunlukla çılgınlık ortasında ayrım gözetmeyen adaları bir örnek yığın hısım akraba ortasında geçen çocukluk günlerimi sanatsal bir lisanla yazmaktı.”

Sayfa: 461

Roman ne anlatıyor

Buendia ailesinin bir ferdi Ursula, evlenecek olan kızına asla çocuk doğurmamasını sıkı sıkı tembihler. Zira doğacak çocuğun berbat görünüşlü ve engelli olacağını düşünmektedir. Kızını korkutarak bekâret kemeri takmasını ister.

Bu “batıl” inanca birinci başta mana veremeyen ve saçma bulan kız, çaresiz babasının dediğini yapar. Kızın kocası Jose ise bu durumu kabullenemez. Ursula’ya nazaran doğacak çocuklar yüzünden soyları yüz yıl sonra tükenme tehlikesiyle karşı karşıya kalacaktır.

Bu kehanetinde haklı çıkacaktır.

Olayın geçtiği Maconda köyü bu dedikoduyla çalkalanmaktadır. Herkesin ağzında Ursula’ın kızına taktırdığı bekâret kemeri vardır. Köyün tek konuştuğu olay budur.

Bu dedikodulara daha fazla dayanamayan kızın kocası Jose birisini öldürür. Cinayet işleyen koca, karısının yanına giderek ondan kemeri çıkartmasını ister.

Bir ailenin sonu

Bunun üzerine bekâret kemerini çıkartan bayan, bir erkek ve bir kız dünyaya getirir. Köydeki dedikodular bitmiştir fakat artık herkes bu çocukların Buendia ailesinin sonu olacağını düşünmeye başlar.

Çocuklar vakitle büyür ve gelişirler. Ve yüzyıl sonra bu koca aile dağılır, paramparça olur. Kehanet tutmuştur. Buendia ailesi artık yoktur.

Gizemli ailede bir akraba evliliği olur. Bu evlilikten doğan çocuk kuyruklu olarak dünyaya gelir. Bu korkutucu olay üzerinden lanetler okunmaya başlanır, lisandan lisana dolaşır. Bu olayın akabinde doğan her çocuğa birebir isimler verilir.

Böylece çocukların karakter yapısını tanımlamada işe fayda olarak görülür. Çocuklarına Aureliano ve Jose Arcadio isimlerini koyarlar.

Eşi gibisi görülmeyen bu lanetten kaçmak için uğraşan aile, birden fazla yere dağılırlar. Hiçbir uğraş sonuç vermez ve lanetli kehanet ailenin peşini asla bırakmaz. Ta ki bu ailenin soyunda tek fert bırakmayana kadar.

Lanetli Buendia ailesinin bahtını Melguides isimli sihirli bir bayan kaleme almıştır. Aile bireylerinden Aureliano tarafından ele geçirilen bu yazmalarda herkesin nasıl öleceği yazılmaktadır.

Bunu çözmeye karar veren Aureliano, soyun en büyüklerinin bir ağaca bağlanmış bir formda öleceğini öğrenir. Herkesin nasıl öleceğini çözen Aureliano, kendi sonunu da yazmalarda okur. Zira ele geçen yazmalarda ailenin son ferdi olan bu kişinin de nasıl öleceği yazılmıştır.

Gabriel García Márquez’in Yüzyıllık Yalnızlık romanı okuyucuyu sıkan bir roman olsa da gelişen olaylar zinciri sayesinde bu sıkıcılık yerini büyük bir meraka bırakır.