Yaşları 18-20 arasında. Babalarından aldıkları harçlıkları birleştirerek oluşturdukları küçük fonla, Borsa İstanbul’da halka arz olacak şirketlerin peşinde koşuyorlar. Sadece onlar değil, apartman görevlilerinden ev kadınlarına kadar son günlerde birçok yurttaşın gündeminde borsa var.
Açıklamalara göre Borsa İstanbul’da 100 TL-5 bin TL arasında yatırım yapan yatırımcı sayısı 1.5 milyonu geçmiş. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı İbrahim Ömer Gönül’ün verdiği bilgiye göre toplam yatırımcı sayısı ise 7.8 milyon kişi. Dokuz ayda 37 şirketin hisseleri borsada halka arz edilirken 80 şirket ise beklemede. Şirketlerin borsaya ilgisinin nedeni finansmana erişimin giderek zorlaşması.
(İbrahim Ömer Gönül)
Tasarruf sahibi ise enflasyon karşısında elindeki gelirlerinin erimeyeceği yatırım aracı arıyor. Hükümetin yatırımcı için tek seçenek olarak sunduğu araç ise sermaye piyasaları oluyor.
Yatırımcı sayısındaki bu patlama deneyimsiz küçük yatırımcı için sağlıksız bir ortam yaratıyor. SPK Başkanı Gönül’ün son açıklamaları da bu konuda uyarılar içeriyor. Özellikle sosyal medyada “trader” olarak anılan kişilerin yönlendirmelerine dikkat çeken Gönül, “İyi niyetli bu işi yapan da var, kötü niyetli kullanan da var. Doğrudan hisse pazarlayan hesapların farkındayız, takip ediyoruz” diyor.
(Ali Ağaoğlu)
‘SONUNDA TAKKE DÜŞECEK’
Ekonomist Ali Ağaoğlu, piyasaların finansal temellerden uzaklaştığı için herkesin kim ne derse inanmaya hazır hale geldiğini söylüyor. Borsaya son yıllarda çok büyük oranda tecrübesiz yatırımcının girdiğini hatırlatan Ağaoğlu, şu uyarıları yapıyor:
- Çok fazla insan geldiği için sürü psikolojisi ile hareket edilebiliyor. Dolayısıyla birileri de bunlara çobanlık yapacak alan buluyor. Burada tehlikeyi ciddi paralar kaybettiklerinde anlayacaklar çünkü finansal okur yazarlıktan uzaklar.
- Faiz-enflasyon dengesizliği olduğu için şirketlerin değerlerinin ölçülmesi çok zor oluyor.
- Yine bu nedenle insanlar can havliyle borsaya gidip hisseleri, gerçek değerinin çok çok üstünde alıyorlar. Bir gün hayat normale dönünce takke düşecek kel görülecek.
- Gençlerin küçük meblağlarla piyasada olmasını iyiye yormak gerekir. Küçük yaşta küçük miktarlarla dayak yemeleri, finansal okuryazarlıklarını geliştirir. Mülkiyet tabana yayılır. Ama tabii gençlerimizin işi gücü bırakıp bir dönem kripto, şimdi borsa ile uğraşması üzücü.
(Cem Başlevent)
‘FİNANSAL OKUR YAZARLIK ŞART’
Borsada ne olacağını öngörmenin çok zor olduğu dönemler yaşandığını söyleyen Prof. Dr. Cem Başlevent ise seçim dönemine girerken borsada her şeyin olabileceğini söyledi ve şu bilgileri verdi:
- Patronlar ucuz kredi bulamadıkları için halka arz olarak daha maliyetsiz para toplayabiliyorlar. Tabii ekonomi için uzun vadede iyi ama küçük yatırımcı sayısı bu kadar artmışken dikkatli olmak gerek.
- Artık yatırımcı olmak çok kolay internetle birlikte. Özellikle gençler “Nasıl olsa asgari ücretle çalışacağım onun yerine masa başında kazanırım o parayı” diye düşünebiliyor.
- Halka arzlara girip 300-500 lira kâr edince satmakta risk çok az ama bu halka arzlar çok yükseldi daha da yükselir demek riskli. Bakın geçen yıl 50 liraya kadar yükselen hisseler bugün 24 liralarda geziyor.
